11,5% người trẻ “tạm dừng” – lỗi tại họ hay tại một nền giáo dục quá nặng bằng cấp?

Có lẽ nhiều người giật mình khi cập nhật con số: 11,5% người trẻ trong độ tuổi từ 15 đến 24 Việt Nam (NEET) đang “tạm dừng” - không học, không làm, không được định hướng tương lai… Đó không chỉ là con số, mà là tấm gương phản chiếu một nền giáo dục vẫn nặng bằng cấp hơn năng lực, thi cử hơn trải nghiệm. Khi người học lạc hướng, có lẽ đã đến lúc chính nền giáo dục phải học lại cách lắng nghe.

Những lý do khiến người trẻ “tạm dừng”

NEET (viết tắt của Not in Education, Employment, or Training) là thuật ngữ dùng để chỉ những người trẻ không đi học, không có việc làm và cũng không tham gia bất kỳ chương trình đào tạo hay bồi dưỡng kỹ năng nào.

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, quý III năm 2025, Việt Nam có khoảng 1,6 triệu người trong độ tuổi 15–24 rơi vào nhóm NEET, chiếm 11,5% tổng số thanh niên. Đáng chú ý, số người thất nghiệp trong độ tuổi lao động cũng tăng thêm hơn 222.000 người so với quý trước và tăng 183.000 người so với cùng kỳ năm ngoái. Phần lớn trong nhóm này là những người trẻ đang “đứng giữa ngã ba đường” — có người vừa tốt nghiệp nhưng loay hoay chưa tìm được việc; có người bỏ học giữa chừng, không tiếp tục đào tạo, không làm việc, và dần rơi vào trạng thái “tạm dừng”

Ảnh minh họa. Nguồn internet.

Nhiều người không biết mình học để làm gì, làm để đi đâu, bởi họ lớn lên trong một hệ thống luôn nói về thành công, nhưng hiếm khi dạy cách tìm ý nghĩa của nỗ lực.

Áp lực từ gia đình, xã hội, mạng xã hội khiến họ sợ sai, sợ thua kém, sợ không đạt được những tiêu chuẩn “phải giỏi, phải thành công” của người khác.

Khi niềm tin lung lay, động lực học tập giảm sút, họ dần thu mình lại – không còn thấy học là con đường dẫn tới tương lai, mà chỉ là cuộc đua mệt mỏi để làm vừa lòng ai đó.

Trong khi đó, giáo dục vẫn nặng về bằng cấp hơn năng lực, kiến thức xa rời thực tế khiến nhiều bạn trẻ giỏi lý thuyết nhưng thiếu kỹ năng ứng dụng, thiếu cơ hội được thử, được làm, được sai và được làm lại.

Khoảng trống hướng nghiệp khiến họ không biết mình hợp nghề gì, mạnh ở đâu; còn mạng xã hội lại khiến họ so sánh bản thân với người khác, dễ hoang mang, tự ti và đánh mất chính mình.

Không ít người cũng thiếu kỹ năng sống, khả năng quản lý cảm xúc, thời gian, mục tiêu, nên khi vấp ngã, họ không biết cách đứng dậy.

Họ không cần thương hại, cũng không cần phán xét họ chỉ cần một hệ thống giáo dục biết lắng nghe, dẫn dắt và trao cơ hội để làm lại.

Người trẻ “tạm dừng” không phải vì lười, mà vì chưa được giúp tìm lại hướng đi, niềm tin và ý nghĩa học tập.

Và đó chính là trách nhiệm của giáo dục đánh thức tiềm năng, khơi dậy khát vọng và dẫn họ trở lại hành trình trưởng thành.

Ảnh minh họa. Nguồn internet.

Người trẻ “tạm dừng” không phải vì lười, mà vì chưa được giúp tìm lại hướng đi, niềm tin và ý nghĩa học tập.

Khi giáo dục vẫn nặng về bằng cấp – nhẹ về năng lực

Trong nhiều năm, phần lớn hệ thống giáo dục vẫn vận hành theo mô hình “chọn lọc”: tìm người giỏi nhất, điểm cao nhất, loại bỏ những ai “không đạt chuẩn”.

Nhưng giáo dục đại học hiện đại không phải là cuộc thi tuyển chọn, mà là hành trình phát triển con người.

Một trường đại học tốt không chỉ tự hào vì có sinh viên đầu vào cao, mà vì có sức mạnh để biến những người bình thường thành phiên bản tốt hơn của chính họ.

Ảnh minh họa - Nguồn internet.

Đại học không phải nơi để phán xét năng lực, mà là nơi khơi mở tiềm năng. Không phải để “đo lường trí tuệ”, mà là để “nuôi dưỡng khát vọng”.

Học đại học chỉ chú trọng dạy kiến thức lí thuyết mà bỏ qua năng lực thực hành, kỹ năng nghề nghiệp và khả năng thích ứng thì hậu quả sẽ là:

- Doanh nghiệp than thiếu nhân lực có kỹ năng, nhưng sinh viên lại thất nghiệp.

- Sinh viên có bằng giỏi, nhưng không có việc làm thật, vì chương trình đào tạo chưa gắn liền thực tiễn, chưa phản ánh đúng nhu cầu của thị trường lao động.

- Giáo dục chạy theo “chuẩn đầu ra” trên giấy, nhưng chưa thật sự chạm đến “đầu vào của đời sống”.

Và thế là, có những người trẻ tạm dừng không phải vì yếu, mà vì họ chưa tìm thấy ý nghĩa thật của việc học.

Giáo dục đại học không chỉ là truyền đạt tri thức, mà là giúp người học tìm ra giá trị của chính mình.

Giáo dục biết “đồng hành” thay vì “dạy bảo”

Giáo dục đại học không chỉ là truyền đạt tri thức, mà là giúp người học tìm ra giá trị của chính mình.

Một nền giáo dục đúng nghĩa phải:

- Gắn đào tạo với nhu cầu việc làm và năng lực thực tế.

- Tạo không gian để thử – sai – sửa – trưởng thành.

- Giúp người học hiểu bản thân, chọn hướng đi và tự chịu trách nhiệm cho lựa chọn của mình.

Đại học không chỉ dành cho người học giỏi, mà dành cho người muốn trưởng thành. Vì thế, một trường đại học tốt không chỉ tạo ra cử nhân có bằng, mà phải tạo ra con người có năng lực, phẩm chất và khát vọng.

Sinh viên Đại học Đại Nam học tập gắn liền với trải nghiệm.

Khi giáo dục thực học – việc làm thực – giá trị thật

Khi nhà trường đưa doanh nghiệp vào lớp học, đưa sinh viên ra thực tiễn, đưa kỹ năng sống song hành cùng chuyên môn, lúc đó người học mới thực sự được “chuẩn bị cho cuộc đời”.

Đào tạo phải đi cùng trải nghiệm.

Kiến thức phải đi cùng hành động.

Và tấm bằng phải đi cùng giá trị sử dụng thật.

Một sinh viên có thể không xuất sắc trong thi cử, nhưng nếu họ biết mình đam mê gì, giỏi điều gì và biết nỗ lực không ngừng, họ xứng đáng được gọi là người thành công.

Giáo dục nhân văn là giáo dục không loại trừ, mà đánh thức tiềm năng trong mỗi người.

Đại học Đại Nam đồng hành – tôn trọng sự khác biệt – khai phóng tiềm năng – kiến tạo giá trị riêng để mỗi sinh viên trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình.

Đại học Đại Nam - nơi mỗi sinh viên đều có cơ hội trưởng thành theo cách riêng

Ở Đại học Đại Nam, giáo dục không đặt nặng điểm đầu vào, mà quan tâm đến hành trình đi ra, hành trình mỗi người trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình. Nhà trường không tìm kiếm những con người hoàn hảo, mà đón nhận những người sẵn sàng thay đổi, dám học, dám sai và dám làm lại. Mỗi sinh viên được lắng nghe, được dẫn dắt, được khích lệ để khám phá năng lực tiềm ẩn của bản thân – học để hiểu mình, để sống tự tin và có ích. Giáo dục, với Đại học Đại Nam, không phải là chọn ra ai giỏi nhất, mà là giúp từng người giỏi hơn chính mình.

Tại Đại học Đại Nam, mỗi giờ lên lớp là một cuộc trò chuyện, nơi thầy và trò cùng học, cùng lớn

Đại học không phải là cánh cửa hẹp để chọn lọc, mà là con đường mở để đồng hành – giúp người trẻ có thêm cơ hội bắt đầu lại, đi xa hơn và sống có ý nghĩa hơn. Bởi khi mỗi sinh viên được tỏa sáng theo cách riêng, chính là lúc giáo dục thực hiện đúng sứ mệnh của nó: nuôi dưỡng con người, vun bồi tương lai và kiến tạo một xã hội học tập bền vững.