Khi ánh sáng giáo dục có thể bị che mờ và những người “giữ đèn” cần thắp lại ánh sáng từ trái tim

- Cao Thị Hòa - Phó Chủ tịch Hội đồng trường

Những ngày cận kề Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11 - ngày tôn vinh nghề dạy học, dư luận lại xôn xao với hàng loạt câu chuyện khiến xã hội không khỏi chạnh lòng: học sinh hành hung cô giáo, thầy giáo vượt quá giới hạn, phụ huynh nóng giận xông vào trường... Mỗi sự việc là một lát cắt nhỏ, nhưng phản chiếu nỗi lo lớn: ánh sáng từ ngọn đèn giáo dục dường như đang bị che mờ bởi những đám mây nghi ngại và mất niềm tin. Giữa những ồn ào và phán xét, điều quan trọng không phải là tìm ai đúng ai sai, mà là tìm lại tinh thần nguyên sơ của giáo dục - nơi người thầy, người học, phụ huynh và xã hội cùng thắp sáng bằng trái tim, bằng niềm tin và lòng nhân hậu.

Người thầy - dạy bằng trái tim trước khi dạy bằng kiến thức

Trong mọi thời đại, người thầy vẫn là trung tâm của sự nghiệp trồng người. Nhưng giữa nhịp sống vội vã và áp lực thi cử, không ít người bị cuốn vào “bài giảng và điểm số”, mà quên mất điều cốt lõi: giáo dục là chạm đến tâm hồn con người.

Người thầy hôm nay không chỉ cần tri thức, mà cần sự bình an nội tâm để có thể cảm thông, dẫn dắt và lan tỏa năng lượng tích cực đến học trò. Họ mong được tin tưởng thay vì soi mói, thấu hiểu thay vì phán xét, sẻ chia thay vì cô lập, và sáng tạo thay vì bó buộc.

Khi trái tim thầy sáng, bài học sẽ ấm. Khi người thầy được tôn trọng, người học sẽ biết tôn trọng lại.

Tuy nhiên, dạy bằng trái tim cũng là biết giữ giới hạn của nghề dạy người. Người thầy không chỉ trao tri thức, mà còn đại diện cho chuẩn mực đạo đức và nhân cách. Không ai có quyền vượt qua giới hạn ấy dù với bất cứ lý do nào. 

Và nếu một ai đó cảm thấy mình không còn đủ kiên nhẫn, không còn đủ tình yêu và sự tôn trọng dành cho học trò, đồng nghiệp hay chính nghề dạy học, thì can đảm rời khỏi bục giảng cũng là một cách để giữ trong sạch cho nghề dạy học – một nghề thiêng liêng, chỉ dành cho những người xứng đáng.

Phụ huynh  thấu hiểu - cảm thông và đồng hành cùng nhà trường

Giáo dục không chỉ là câu chuyện của lớp học, mà là tam giác đồng hành giữa thầy - trò - cha mẹ. Khi một đỉnh khuyết niềm tin, cả hệ thống sẽ lung lay. Không ít phụ huynh xem con như “dự án đầu tư”, chờ thu về bảng điểm hay giải thưởng. Nhưng con người không phải sản phẩm để đo bằng con số, mà là tâm hồn đang lớn lên, cần được yêu thương và dìu dắt.

Thấu hiểu không chỉ là hiểu con, mà còn là hiểu người thầy, người đang dành cả tuổi trẻ và cảm xúc để gieo mầm tri thức. Khi phụ huynh chỉ nhìn vào kết quả, họ dễ thấy lỗi. Nhưng khi nhìn bằng sự cảm thông, họ sẽ thấy nỗ lực và tình yêu nghề ẩn sau từng bài giảng. Một tin nhắn cảm ơn, một lời động viên, đôi khi chữa lành hơn cả ngàn lời phàn nàn.

Một nền giáo dục bền vững được dựng nên bởi những bậc cha mẹ biết lắng nghe thay vì phán xét, biết sẻ chia thay vì đòi hỏi. Và khi phụ huynh – thầy cô – nhà trường cùng nói chung một ngôn ngữ là yêu thương và tôn trọng, đứa trẻ sẽ lớn lên với trái tim trọn vẹn và niềm tin rằng thế giới này thật đáng sống.

Mạng xã hội - cần lan tỏa hiện tượng bằng góc nhìn tử tế

Chưa bao giờ, một sự cố học đường lại lan nhanh như hôm nay. Chỉ vài phút sau, hình ảnh, clip, bình luận đã tràn ngập khắp nơi. Sức mạnh của mạng xã hội có thể thắp sáng sự thật, nhưng cũng có thể thiêu rụi danh dự của một con người.

Nhiều vụ việc nhờ mạng xã hội mà học sinh yếu thế được minh oan, nạn nhân được bảo vệ, bất công được phơi bày, đó là mặt tích cực và cần thiết. Nhưng cũng không ít người thầy, người trò bị cắt ghép, hiểu lầm, bị dư luận đẩy vào ngõ cụt trước khi sự thật kịp sáng tỏ. Một đoạn clip ngắn, một bình luận nóng có thể đốt cháy cả sự nghiệp của một con người.

Vì thế, mạng xã hội cần lan tỏa hiện tượng bằng góc nhìn tử tế, không né tránh cái xấu, nhưng cũng không phán xét vội vàng. Chỉ khi dám nói về bóng tối bằng ánh sáng, chúng ta mới giúp sự thật được soi tỏ, và cái thiện có cơ hội lớn lên.

Người quản lý giáo dục – hành động kịp thời, bằng trí tuệ và lòng nhân

Những vụ việc đau lòng trong trường học không chỉ là lỗi của cá nhân, mà là tín hiệu cảnh báo của hệ thống. Người quản lý giáo dục phải là người giữ cổng giá trị, biết nhìn thấy nguy cơ từ sớm và hành động từ gốc.

- Một chương trình đào tạo giáo viên cần có phần “học làm người”, không chỉ “học dạy người”.

- Một nhà trường cần có phòng tâm lý học đường, không chỉ phòng kiểm định chất lượng.

- Và một nhà quản lý cần có sự nhạy cảm nhân văn, để không một tổn thương nhỏ nào bị xem nhẹ.

Giáo dục không thể chữa cháy bằng chỉ thị, thành tích hay lấp liếm. Nó chỉ có thể được cứu bằng hành động kịp thời, quyết liệt và đầy tình yêu thương.

Khi chúng ta cùng giữ lại ánh sáng

Mỗi khi đọc một tin buồn về giáo dục, hơn ai hết, những người làm công tác giáo dục không khỏi chạnh lòng. Bởi mỗi tin tiêu cực về “một người thầy sai” khiến hàng ngàn người thầy khác cúi đầu lặng lẽ. Họ buồn không chỉ vì sự cố, mà vì danh dự của nghề rất dễ bị nhìn với cái nhìn méo mó. Người thầy không sợ vất vả, chỉ sợ bị hiểu sai; không sợ trách nhiệm, chỉ sợ lòng tin của xã hội mất đi

Nếu như chúng ta kiên định với triết lí: Người thầy dạy bằng trái tim. Phụ huynh đồng hành bằng thấu hiểu. Mạng xã hội lan tỏa hiện tượng bằng góc nhìn tử tế. Người quản lý hành động bằng trí tuệ và lòng nhân. Tất cả cùng giữ lấy ánh sáng của niềm tin, của hiểu biết và của yêu thương, giáo dục sẽ không còn là cuộc chiến của đúng và sai, mà là hành trình của hiểu và thương. Và khi đó, mỗi ngày đến trường sẽ thật sự là một ngày hạnh phúc cho thầy, cho trò và cho cả xã hội